Een zorgverlener weet niet altijd welke medicijnen een patiënt gebruikt. Bijvoorbeeld wanneer een patiënt na een doorverwijzing op spreekuur komt. Of wanneer een patiënt buiten de openingstijden van de eigen huisarts hulp nodig heeft van een andere arts. Patiënteninformatie over bijvoorbeeld medicatie, bloedwaarden en overgevoeligheden is opgeslagen in verschillende systemen: bij zijn huisarts, apotheker, specialist, tandarts of psychiater. Het gebrek aan actuele en volledige gegevens veroorzaakt risico’s voor met name kwetsbare patiënten. Het hindert veilige zorg. Daarnaast kost het gebrek aan overzicht onnodig veel tijd en energie om gegevens te achterhalen.

Het programma Medicatieoverdracht werkt aan goede, complete elektronische overdracht van medicatiegegevens. Voor een actueel en compleet medicatie-overzicht voor iedere zorgverlener en iedere patiënt.

De scope van het programma Medicatieoverdracht is aan de ene kant de zorginhoud, dus het implementeren van de ‘Richtlijn Overdracht van medicatiegegevens in de keten’. Dit doen we door een deel van de zorginhoud te verbeteren, bijvoorbeeld daar waar het gaat om medicatieverificatie op basis van risico-inschatting of hoe we omgaan met kwetsbare patiënten en de wettelijk vertegenwoordiger.

Aan de digitale kant betreft het programma Medicatieoverdracht de implementatie van de informatiestandaarden Medicatieproces, Labwaarden voor medicatie en Contra-indicaties en Overgevoeligheden voor de elektronische overdracht van medicatiegegevens. Hierbij werken we aan het verder uitbreiden van het digitaal receptenverkeer, het digitaal beschikbaar hebben van een actueel en compleet medicatieoverzicht en het digitaliseren van de toedienlijst.

De implementatie is complex omdat veel verschillende zorg- en ICT-organisaties een rol spelen. Nieuwe afspraken en procedures maken netwerk- en ketenzorg mogelijk. De in softwarepakketten opgenomen informatiestandaarden maken digitale gegevensuitwisseling mogelijk.

Voor de uitwisseling van medicatiegegevens gebruiken zorgverleners de informatiestandaarden voor medicatieoverdracht: Informatiestandaarden Medicatieproces 9, Labwaarden voor medicatie en Contra-indicaties en Overgevoeligheden (CiO, voorheen ICA). In tien stappen gaan we de komende jaren naar een actueel en compleet overzicht van medicatiegegevens voor zowel zorgverlener als patiënt.

Informatiestandaard Medicatieproces

• Relatie met NEN 7503
• Functioneel ontwerp Medicatieproces 9 3.0.0 bèta.3
• Roadmap (wanneer wordt welke versie informatiestandaard ondersteund)

De richtlijn ‘Overdracht van medicatiegegevens in de keten’ biedt basis voor de inrichting van het zorgproces. Dit geldt voor alle zorgverleners voor het overdragen van medicatiegegevens in het netwerk van de patiënt. Voorschrijvers, apothekers én toedieners moeten namelijk op het moment van voorschrijven, ter hand stellen en toedienen continuïteit van zorg kunnen leveren. Met actuele en volledige gegevens kunnen zij een verantwoorde risico-inschatting maken voor veilige medische en farmaceutische zorg.

De feitelijke medicatieoverdracht speelt zorgbreed; het is dan ook het hele werkveld dat het programma Medicatieoverdracht initieert en zich daarvoor inzet. Dat is uniek. Dat veld bestaat uit 24 koepelorganisaties vanuit 10 zorgsectoren, ruim 75 softwareleveranciers en ruim 16.000 zorgaanbieders. Zij allen zeggen samen de richtlijn ‘Overdracht van medicatiegegevens in de keten’ te gaan implementeren. Ook het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), Patiëntenfederatie Nederland en Zorgverzekeraars Nederland doen mee. 

In tien stappen werken alle partijen samen naar een actueel en compleet overzicht van medicatiegegevens: voor zowel zorgverlener als patiënt. Voor de implementatie van de richtlijn werkt iedere sector met een eigen sectorplan. Hierin staat hoe de sector het zorginhoudelijke deel van de richtlijn implementeert. Bijvoorbeeld wat betreft de medicatieverificatie en de risico-inschatting. Daarnaast nemen sectoren in hun plan op hoe zij de standaarden uitwerken, in software laten inbouwen, testen en tot slot in gebruik nemen. Belangrijk daarbij is de bovensectorale afstemming en samenwerking: ook onderling maken de zorgsectoren werkafspraken. 

Als uiteindelijk resultaat geldt dat:
• zorgverleners voldoen aan de nieuwe richtlijn ‘Overdracht van medicatiegegevens in de keten’
• hun registratiesystemen, waar de informatiestandaarden voor medicatieoverdracht zijn ingebouwd, de zorgverleners ondersteunen.

In december 2018 gaf toenmalig minister Bruins aan dat zorgaanbieders (van artsen tot ziekenhuizen), verplicht worden gegevens van patiënten digitaal te gaan uitwisselen. Dat maakt dat parallel aan het programma Medicatieoverdracht, het programma ‘Elektronische Gegevensuitwisseling in de zorg’ loopt. 

In deze video geeft Ron Roozendaal – directeur Informatiebeleid VWS – toelichting op het wetsvoorstel Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg.